Αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας ασθενούς από δημόσιο νοσοκομείο λόγω ιατρικού σφάλματος 

 

   Το δικαστήριο της ουσίας, αφού εκτιμήσει ελεύθερα τις περιστάσεις, επιδικάζει πλήρη αποζημίωση, για την αποκατάσταση κάθε θετικής και αποθετικής ζημίας του παθόντος¹.. Περαιτέρω, αποζημιώνεται και η μέλλουσα ζημία, υπό την προϋπόθεση ότι αποτελεί άμεση και βέβαιη συνέπεια της παρούσας κατάστασης και η έκτασή της μπορεί να καθοριστεί εκ των προτέρων από το δικαστήριο^2. Στην τελευταία περίπτωση, η αποζημίωση περιλαμβάνει εκτός από τα νοσήλια και την ήδη επελθούσα ζημία, οτιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον ή θα ξοδεύει επιπλέον, εξαιτίας της αύξησης των δαπανών του^3.

   Ως προς την αποθετική ζημία, συνήθης περίπτωση στο πεδίο της ιατρικής ευθύνης, είναι αυτή όπου, επί θανάτου του ασθενούς, ο επιζών σύζυγος και τα τέκνα του στερούνται του δικαιώματος διατροφής. Πιο συγκεκριμένα, κατ’ άρθρο 928 εδ β ΑΚ, η επιδίκαση αποζημίωσης, στην περίπτωση αυτή, απο­σκοπεί να φέρει τον άλλο σύζυγο και τα τέκνα του θανόντος στη θέση που θα βρίσκονταν, αν δεν θανατωνόταν ο ασθενής που ήταν υπόχρεος να τους διατρέφει, χωρίς, μάλιστα, να ενδιαφέρει η τυχόν δυνατότητα ή αδυναμία τους να εργαστούν⁴. Για το ορισμένο της αγωγής αποζημίωσης του άλλου συζύγου και των τέκνων, για την αποκατάσταση της ζημίας τους από τη στέρηση του δικαιώματος διατροφής τους, πρέπει να μνημονεύονται, μεταξύ άλλων, ο πιθανός χρόνος ζωής του υπόχρεου σε διατροφή συζύγου και το ποσό της καταβλητέας από αυτόν διατροφής, ανάλογα με τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής ^5.

   Περαιτέρω, ο παθών ασθενής αποζημιώνεται και για διαφυγόντα κέρδη, κατ’ άρθρο 298 ΑΚ, ήτοι για τη ματαίωση της αύξησης της περιουσίας του, η οποία, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, επρόκειτο να επέλθει και δεν επήλθε, εξαιτίας του ζημιογόνου γεγονότος, υπό την προϋπόθεση ότι τα περιστατικά που προσδιορίζουν την προσδοκία ορισμένου κέρδους, βάσει της, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, πιθανότητας καθώς και οι ειδικές περιστάσεις και τα ληφθέντα προπαρασκευαστικά μέτρα εκτίθενται στην αγωγή^6, η σχετική δε κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, περί συνδρομής ή μη πιθανότητας ύπαρξης διαφυγόντος κέρδους, δεν ελέγχεται αναιρετικά⁷. Πρόκειται, επίσης, για μορφή ζημίας, της οποίας η αποκατάσταση αποσκοπεί, ακριβώς όπως και η αποκατάσταση της θετικής ζημίας, στην εξισορρόπηση της οικονομικής κατάστασης του παθόντος, με αυτή που θα βρισκόταν, χωρίς την επέλευση του ζημιογόνου γεγονότος^8. Για την απόδειξη του διαφυγόντος κέρδους, για το οποίο δεν είναι δυνατή η δημιουργία πλήρους δικανικής πεποίθησης, αρκεί η πιθανολόγηση της προσδοκίας απόκτησης αυτού, η οποία υφίσταται, όταν συντρέχουν ικανοί λόγοι συνηγορούντες υπέρ της αληθείας των σχετικών ισχυρισμών και δεν προκύπτει κάτι το αντίθετο⁹.

   Ωστόσο, μεταξύ των περιστάσεων που συνεκτιμά το δικαστήριο, για τον προσδιορισμό του ποσού της αποζημίωσης είναι και το συντρέχον πταίσμα του ασθενούς, ήτοι η συνυπαιτιότητα αυτού, κατ’ άρθρο 300 ΑΚ, που μπορεί να οδηγήσει είτε σε επιδίκαση ολόκληρης της αποζημίωσης ή στη μη επιδίκαση αποζημίωσης ή στην επιδίκαση μειωμένου ποσού αυτής, υπό τις προϋποθέσεις ότι στοιχειοθετείται αστική ευθύνη του ΝΠΔΔ, η ενέργεια του παθόντος συνετέλεσε στην επέλευση της ζημίας του και υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ υπαίτιας πράξης του και της πρόκλησης ή επίτασης της ζημίας του. Το ΣτΕ ελέγχει, παραδεκτά, κατ’ αναίρεση, την κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, ως προς το ζήτημα αν τα πραγματικά περιστατικά, που το τελευταίο δέχτηκε ότι συντρέχουν στη συγκεκριμένη περίπτωση, συγκροτούν την έννοια του συντρέχοντος πταίσματος και το βαθμό που οι εν λόγω περιστάσεις αποτελούν πρόσφορη αιτία της ζημίας. Δεν ελέγχεται, όμως, αναιρετικά, η κρίση ως προς τη βαρύτητα του πταίσματος και ως προς το ποσό κατά το οποίο πρέπει να μειωθεί η αποζημίωση, καθώς πρόκειται για εκτίμηση πραγματικών περιστατικών^10.

   Ο παθών φέρει το βάρος να αποδείξει την παροχή των υπηρεσιών, τη ζημία του και τον αιτιώδη σύνδεσμο της ζημίας με την εν γένει παροχή των υπηρεσιών, όχι όμως και τη συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη που επέφερε το ζημιογόνο αποτέλεσμα, ενώ το αντίδικο ΝΠΔΔ, του οποίου η ευθύνη είναι αντικειμενική, συνδεόμενη, ωστόσο, με το πταίσμα του θεράποντος ιατρού, προκειμένου να απαλλαγεί από την ευθύνη, πρέπει να αποδείξει είτε την ανυπαρξία παράνομης και υπαίτιας πράξεως του ιατρού, είτε την έλλειψη αιτιώδους συνδέσμου της ζημίας με την παράνομη και υπαίτια πράξη του τελευταίου^11.